کرونا به خانوادهی بزرگی از ویروسها اطلاق میشود که میتوانند عوارض بسیاری خفیفی مانند سرماخوردگی در فرد ایجاد کنند و یا مشکلاتی جدی مانند بیماری سارس و مرس را در پی داشته باشند.
کرونای جدید که اصطلاح پزشکی آن سندرم حاد تنفسی – کروناویروس ۲ (SARS-CoV-2) است، یکی از انواع کرونا ویروسها محسوب میشود که برای اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین شناخته شد و سبب بروز بیماری کووید ۱۹ (COVID-19) میشود. تا زمان نگارش این مقاله بیش از یک میلیون و پانصد هزار نفر در سراسر جهان به این ویروس مبتلا شدهاند و عدهی زیادی جان خود را از دست دادهاند. تاکنون این بیماری در بیش از ۲۰۰ کشور جهان از جمله ایران شناسایی شده و میزان شیوع سریع و بالای کرونای جدید در جهان بسیار نگرانکننده است. مطابق با آمارهای ارائه شده میزان انتقال این ویروس از یک فرد به فرد دیگر متغیر است. به عنوان مثال برخی افراد مبتلا، ویروس کرونای جدید را به دیگران منتقل نمیکنند اما برخی افراد نیز درصورت ابتلا باعث انتقال بیماری به چندین نفر میشوند. تا زمان نگارش این مقاله، زنجیرهای انتقال این ویروس ۴ نفر گزارش شده است.
متاسفانه تاکنون هیچ درمانی برای این بیماری یافت نشده و تنها راه کاهش شیوع آن رعایت اقدامات بهداشتی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس و قطع زنجیرهی انتقال است.
یکی از دلایلی که انجام تست تشخیص کرونا ویروس اهمیت مییابد این است که با استفاده از آن میتوان تعداد افراد آلوده را مشخص کرد و بدین ترتیب با انجام اقدامات مراقبتی و ایزوله کردن بیمار (چه در خانه و چه در مراکز بهداشتی و بیمارستانها) میتوان زنجیرهی انتقال را قطع نمود.
با توجه به مطالب گفته شده و شدت واگیردار بودن کرونای جدید، در ادامه به بررسی روشهای تشخیص کرونا ویروس و آزمایشات مربوط به آن خواهیم پرداخت.
آزمایش خون
یکی از بهترین روشهای تشخیص بیماری کرونا پس از داشتن علایم اولیه انجام آزمایش خون است.
- تست CBC
- تست ESR 1h
- تست ESR 2h
- تست LDH
- تست CRP
هرگونه انجام تست و تشخیص کرونا (آزمایش خون، سیتی اسکن و کیت تشخصی کرونا) حتما میبایست به درخواست و زیرنظر پزشک معالج (فوق تخصص ریه یا بیماریهای عفونی) انجام شود و مراجعه و انجام خودسرانه تست میتواند شما را معرض خطر ابتلا به بیماری همهگیر کرونا قرار دهد.
آزمایش CBC یا شمارش کامل سلولهای خونی
شمارش کامل خون (به انگلیسی: Complete Blood Count) یا هموگرام که در اصطلاح پزشکی به آن سی بی سی CBC میگویند آزمایشی است که اطلاعات کلّی درخواستی پزشک یا دیگر متخصّصان علوم پزشکی دربارهٔ سلولهای خون بیمار را ارائه میکند. یک تکنسین، نمونهٔ خون بیمار را گرفته و تعداد تقریبی و نوع سلولهای خونی در هر واحد حجم (میلیلیتر ) را گزارش میکند. همچنین متغیرهای کمی مانند میزان هموگلوبین خون و حجم متوسط گویچههای سرخ نیز توسط دستگاه آزمایشکننده گزارش میشوند.
تست ESR چیست؟
سدیمانتاسیون که به آن سرعت رسوب گلبول قرمز «ESR» یا به زبان ساده تر Sed Rate می گویند، یک نوع آزمایش خون است که میزان فعالیت التهابی را در خون نشان می دهد. تست Sed Rate تنها ابزار تشخیصی پایه نیست، اما ممکن است در فرآیند تشخیص یا نظارت بر پیشرفت یک بیماری التهابی به پزشک کمک کند.
تست لاکتات دهیدروژناز یا LDH
آنزیم درون سلولی لاکتات دهیدروژناز به طور وسیع در بافتهای بدن یافت میشود.
این بافتها شامل: کلیه، کبد، قلب، ماهیچههای اسکلتی، مغز و ریه هستند. افزایش سطح لاکتات دهیدروژناز معمولاً بعد از مرگ سلولی و آزاد شدن این آنزیم درون خون اتفاق میافتد.
لاکتات دهیدروژناز به تنهایی یک تست اختصاصی نیست؛ زیرا این آنزیم در آسیبهای بافتی گوناکون قابل اندازه گیری است. با این وجود افزایش این آنزیم در کنار سایر علائم کلینیکی و تستهای تکمیلی برای تشخیص بیماریهای نارسایی ریه (COPD)، دیستروفیهای عضلانی و آنمی پرنیشیوز مفید است.
تست CRP
CRP یک پروتئین واکنشگر فاز حاد غیراختصاصی است و اغلب برای تشخیص عفونت های باکتریایی و اختلالات التهابی مانند RA و تب روماتیک استفاده می شود. CRP در طی یک دوره التهاب حاد و سایر بیماری ها در کبد ساخته می شود. پاسخ مثبت نشان دهنده وجود بیماری است ولی این تست علت بیماری را مشخص نمی کند.
درخواست پزشک معالج برای انجام سیتی اسکن ریه
پس از انجام آزمایش خون و دریافت نتیجه آن، پزشک معالج براساس نتایج به دست آمده، در صورتی که همچنان مشکوک به بیماری کرونا باشد درخواست انجام سیتی اسکن را برای شما خواهد نوشت.
توجه داشته باشید که جواب این تست به قطعیت میتواند مشخص کند بیمار علایمدار آیا مبتلا به کرونا ویروس است و ریه بیمار درگیر شده یا خیر. انجام سیتی اسکن برای افراد بزرگسال دارای محدودیت های زمانی است و در صورتی که شما کمتر از شش ماه گذشته برای سیتی اسکن اقدام کرده باشید، انجام مجدد آن میتواند زمینه ساز بیماری های مزمن، حاد و حتی سرطان در شما شود. اکیدا توصیه شده است که تنها با نظر و درخواست پزشک معالج برای انجام سیتی اسکن از ریه اقدام کنید و به صورت خودسرانه از مراجعه به مراکز تصویربرداری و انجام سیتی اسکن از ریه جدا خودداری کنید، محیط های آزمایشگاهی و تصویربرداری به شدت این روزها خطرناک و آلوده هستند و در صورتی که جواب آزمایش و تصویربرداری از ریه شما منفی باشد همچنان شما به عنوان فرد مستعد کرونا شناخته خواهید شد و باید تا ۱۴ روز اصول بهداشتی و خودقرنطینگی خانگی را رعایت کنید.
کیت تست کروناویروس
تست کرونا بدون ضریب خطا در جوابدهی وجود ندارد و همواره احتمال دارد تا جواب آزمایش شما با درصدی خطا گزارش شود، کیت تست کرونا برای افرادی که علایم اولیه سرماخوردگی ندارند کاربرد بیشتری دارد و البته ضریب خطای بالاتری را نیز در میان دو روش آزمایش خون و تصویربرداری از ریه به خود اختصاص میدهد.
شیوه نمونه برداری در میزان خطای این کیت اهمیت بسزایی دارد. در زیر روش های صحیح نمونه گیری را میتوانید مشاهده کنید:
- تست سوآب (swab)
- آسپیرات بینی
- آسپیرات نای
- تست خلط
- آزمایش خون
در تهران آزمایش قطعی کرونا از طریق کیت تشخیص کووید۱۹ در آزمایشگاه کیوان انجام میشود.